دختری از نسل انتظار

وَوَصَّيْنَا الْإِنسَانَ بِوَالِدَيْهِ إِحْسَاناً حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهاً وَوَضَعَتْهُ كُرْهاً وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلاَثُونَ شَهْراً حَتَّى‏ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِ‏ّ أَوْزِعْنِى أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِى أَنعَمْتَ عَلَىَّ وَعَلَى‏ وَالِدَىَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحاً تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِى فِى ذُرِّيَّتِى إِنِّى تُبْتُ إِلَيْكَ وَإِنِّى مِنَ الْمُسْلِمِينَ‏

(احقاف ،35)
ترجمه
و ما انسان را سفارش كردیم كه به والدین خود نیكى كند، مادرش او را با سختى حمل كرد و با سختى به دنیا آورد و دوران حمل تا از شیر گرفتنش سى ماه (به طول كشد)، تا آنگاه كه به رشد كامل رسد و چهل ساله شود، گوید: پروردگارا! مرا توفیق ده تا نعمتى را كه بر من و بر پدر و مادر من لطف كردى، شكرگزارى كنم و عمل شایسته‏اى انجام دهم كه تو آن را بپسندى و فرزندانم را براى من صالح و شایسته گردان، همانا من به سوى تو بازگشته و از تسلیم شدگانم.

نکته ها

«كُره» به معناى سختى درونى و «كَره»، سختى از بیرون است.(1) «أوزعنى» به معناى ایجاد علاقه و عشق براى انجام كارى است كه به آن توفیق الهى گویند.
احسان به والدین، از جایگاه ویژه‏ اى نزد خداوند برخوردار است. در قرآن، پنج بار كلمه «وصّینا» بكار رفته كه سه بار آن مربوط به والدین است.(2)

پيام هاي زيباي آيه 35 سوره احقاف 

1- سفارش احسان به والدین، در طول تاریخ و تمام ادیان بوده است. («وصّینا» در قالب ماضى آمده است)
2- احسان به والدین، از حقوق انسانى است كه هر پدر و مادرى بر گردن فرزندشان دارند. «وصّینا الانسان» (نفرمود: «وصینا الّذین آمنوا»)
3- در احسان به والدین، مسلمان بودن آنان شرط نیست. «وصّینا الانسان بوالدیه»
4- استحكام بنیاد خانواده و حفظ جایگاه والدین، مورد توجّه خاص خداوند است. «وصّینا الانسان بوالدیه احساناً»
5 - نه تنها انفاق و امداد و احترام، بلكه هر نوع نیكى نسبت به والدین لازم است. («احساناً» به صورت نكره آمده كه شامل هر نوع احسانى شود.)

6- احسان به والدین باید پیوسته و برجسته باشد، نه به مقدار ضرورت و مقطعى. (تنوین در «احساناً» نشانه‏ ى عظمت و برجستگى است.)
7- توجّه به سفارش اكید خداوند به زحمات گذشته والدین، احسان و خدمت كردن به آنان را عاشقانه و جدى‏تر مى‏كند. «وصّینا الانسان… حملته امّه»
8 - كمال احسان به والدین، در آن است كه بى‏ واسطه انجام گیرد. «بالوالدین احسانا» (حرف «ب» در «بالوالدین» نشانه آن است كه احسان به والدین با دست خود باشد.)
9- یاد رنج و زحمت‏هاى مادران، در برانگیختن عاطفه فرزندان مؤثّر است. «حملته امّه كُرهاً… كرها…»
10- حق مادر بیش از پدر است. پس از كلمه «والدین»، سخن از رنج هاى مادر است. «حملته امّه كُرهاً…»
11- تمام دستورات و اوامر و نواهى دینى، دلیل و فلسفه دارند. (گرچه دلیل بعضى از آنها مانند احسان به والدین، بیان شده است). «وصّینا… حملته امّه كُرهاً…»
12- چهل سالگى قلّه توانمندى و رشد انسان است. «بلغ اشدّه و بلغ اربعین سنة»
13- شكر الهى، به استمداد و توفیق خداوند نیاز دارد. «أوزعنى أن اشكر نعمتك»
14- بخشى از نعمت‏هاى انسان، به واسطه والدین و نیاكان است. «انعمت علىّ و على والدىّ»
15- بلوغ جسمى و كمال عقلى، بستر بلوغ معنوى است. «بلغه اشده و بلغ أربعین سنة قال ربّ…»
16- تشكّر فرزند از نعمت‏هایى كه خداوند به والدین او داده، وظیفه و نوعى احسان به والدین است. «اشكر نعمتك… على والدىّ»
17- بهترین راه تشكر از نعمت‏هاى خداوند، انجام كار نیك است.
«أشكر نعمتك… أعمل صالحاً»
18- ارزش عمل صالح به آن است كه پیوسته و دائمى باشد. «ان اعمل صالحاً» (فعل مضارع «اعمل»، نشانه دوام و استمرار است)
19- عمل صالحى ارزشمند است كه خالصانه بوده و مورد قبول و رضاى خدا قرار گیرد. «اعمل صالحاً ترضاه»
20- فرزند و نسل صالح، افتخارى براى والدین است. «اصلح لى فى ذرّیتى»
21- بهترین دعا آن است كه انسان، هم به والدین و هم به فرزندان توجّه داشته باشد. «على والدىّ… اصلح لى فى ذریّتى»
22- در برابر ناسپاسى‏ هایى كه نسبت به خدا و والدین داشته‏ایم، توبه و جبران كنیم. «و على والدىّ… انّى تُبتُ الیك»
23- تسلیم فرمان خدا زیستن و مسلمان مردن، دعاى پاكان و صالحان است. «انّى تُبتُ الیك و انّى من المسلمین»

1) مفردات راغب.
2) عنكبوت، آیه 8 ، لقمان، آیه 14 و همین آیه.

منبع : محسن قرائتي ، تفسير نور ،آيه  

                                                                                                    اللهم الرزقنا توفيق الطاعه